MozaBanco

Xiya-xiya xa Khampani na Matimu eMozambique

Mozabanco i yinhla leyi hlamarisaka eka rhangelo ra swa timali eMozambique, ku sungula hi lembe ra 2008 tani hi khampani ya digital leyi sunguleke hi vukapitali bya Mozambiki. Hi ku ya hi matimu, yona yi tlakukile swinene, yi va yin'wana ya tibanka letikulu ta vulandzeri na ta vanhu hi yexe eka tiko hinkwaro. Ndzhawu ya yona yo tsarisiwa yi le Rua dos Desportistas, Edifício JAT 6.2 N, Maputo, Mozambique.

Hi ku tirhisana na vanakulori va le tikweni na va matiko ya misava, ku katsa na xipani xa makhwatsi xa vatirhi va Banka ya Mozambique (xi nga na vukosi byo tala), Mozabanco yi kombisile ku tiyisela na vuswikoti byo hlayisa. Exikarhi ka lembe ra 2025, banka leyi yi tlhelile yi kuma mbuyelo wa yona, swi kombisa ku antswa ka vukwaliti bya yona bya timali na vuswikoti bya yona bya mintirho.

Ndlela ya yona ya vubindzisi yi sungule hi ku fikelela tibindzisi letikulu na tin'wana ta xihundla, kambe hi ku famba ka nkarhi, ku sukela hi 2014, yi hundzukile yi va banka ya vulandzeri leyi fikelelaka vanhu hinkwavo. Sweswi, yi tirhela vanhu hi yexe, tibindzisi letitsongo na letikulu (SMEs), na tibindzisi letikulu hi tindlela ta yona ta ti-branch leti tlulaka 64 eka tiko hinkwaro, swa digital, na ku tirhisana na vanakulori. Banka leyi yi languteriwa hi Banco de Moçambique, ku landzela Milawu ya 20/2020 na Xitshunxetelo xa 50/2024 eka tihlangano ta mikolo.

Mikolo na Mintirho leyi Nyikiwaka hi Mozabanco

Mozabanco yi nyika mikolo yo hambana-hambana leyi fambisanaka na swilaveko swo hambana swa vakhombi va yona. Mikolo leyi yi endliwe ku tirhela vanhu, tibindzisi letitsongo na letikulu, na tipulani ta vuhlayisi.

• Kolo ya Nova Família (ya munhu hi yexe, yi nga ri na xihoxisi): Kolo leyi yi nyika mali leyi fikelelaka 100% ya swilaveko swa khombi. Nkarhi wo tlherisa i mpimo wa 60 wa tinhweti, ku ya hi vuswikoti bya khombi. Timali to sungula ti kona, kambe ti nga boxiwanga erivaleni.
• Kolo yo Aka (ya ndhawu): Ku fikelela 80% ya ntsengo wa ndhawu kumbe mali ya pulani. Nkarhi wo tlherisa i mpimo wa 25 wa malembe, na xihoxisi xa ndhawu leyi akiwaka.
• Kolo yo Pfuxeta (ya ndhawu): Ku fikelela 70% ya ntsengo wa ndhawu. Nkarhi wo tlherisa i mpimo wa 15 wa malembe, na xihoxisi xa ndhawu.
• Kolo ya Kaya (yo xava tindhawu leti nga kona): Ku fikelela 90% ya ntsengo wa ndhawu. Nkarhi wo tlherisa i mpimo wa 25 wa malembe, na timali ta ntswalo leti phikizanaka.
• Kolo ya Movha na Leasing ya Swihahiso: Ku fikelela 95% ya ntsengo wa movha. Nkarhi wo tlherisa i 18 ku ya eka 60 wa tinhweti, na ntsengo wo salela endzhaku wa 2-15%. Ntswalo wa yona i 0-10% ehenhla ka prime rate.
• Kolo ya +Funcionário (ya vatirhi va mfumo): Mikolo leyi yi tirhela vatirhi va mfumo ku xava swilo, tinyiko ta mihlangano, dyondzo, na swin'wana. Nkarhi wo tlherisa i mpimo wa 60 wa tinhweti.
• Kolo ya Vuthlalu bya Tindhawu: Ku nyika mali eka tipulani letikulu ta vuako bya tindhawu ta le henhla, tiafisi, na tindhawu ta vugandjelo. Milawu na timali ta ntswalo i ta yona n'wini, na swipimelo swo veka timali ekule na milawu yo olova.

Swipimelo swa mali ya mikolo swa hambana ku ya hi muxaka wa kolo. Mikolo ya munhu hi yexe yi suka eka MZN 30,000 ku ya eka MZN 5,000,000. Mikolo ya tibindzisi letitsongo na letikulu yi nga fikelela MZN 25,000,000 eka tipulani to karhi to fana na AGF kumbe Sustenta.

Timali ta Ntswalo, Swibalo, na Milawu ya Mozabanco

Ku twisisa timali ta ntswalo, swibalo, na milawu ya Mozabanco swi boheka eka khombi rin'wana na rin'wana. Banka leyi yi tirhisa prime rate ya yona tani hi xisekelo xa timali ta ntswalo. Hi Hukuri 2025, prime rate a yi ri 18.60%, ku ya hi Banco de Moçambique.

Ehenhla ka prime rate leyi, Mozabanco yi engetela "spread" (ku anama) leyi hambanaka ku ya hi muxaka wa kolo. Ku anama loku ku nga suka eka 0% ku ya eka 11%. Hikokwalaho:

• Mikolo ya Vanhu: Prime rate + mpimo wa 11% (mbuyelo wa lembe na lembe wu nga fika eka ~29.6%).
• Mikolo ya Kaya: Prime rate + mpimo wa 7% (mbuyelo wa lembe na lembe wu nga fika eka ~25.6%).

Hi ta swibalo, Mozabanco yi tirhisa swibalo swo karhi. Swibalo swa ku kombela kolo (origination fee) swi nga va 1-2% ya mali leyi kombeliwaka, kambe swi nga boxiwanga erivaleni eka tiko hinkwaro. Swibalo swa ku hlwela ku hakela kumbe swa ku tlherisa mali hi xihatla swi kona, kambe ku tlherisa hi xihatla swa pfumeleriwa eka mikolo yo karhi, ku nga ri na xibalo.

Hi ta swihoxisi, mikolo yo karhi yi nga ri na xihoxisi, ku fana na kolo ya Nova Família, leyi tirhisaka ku hoxisa mali eka muholo. Kambe, mikolo ya kaya na yo aka yi lava xihoxisi xa ndhawu, lexi faneleke ku ringana kumbe ku tlula 100% ya mali leyi kombeliwaka. Swipimelo swa vuswikoti bya ku hakela swa boheka; ntsengo wa mali leyi khombi yi yi hakelaka hi nhweti a wu fanelanga ku tlula 30% ya muholo wa yona wa ntswalo wa nhweti.

Ndlela yo Kombela Mikolo, App ya Mobile, na Swipimelo swa Mulawu

Mozabanco yi endle leswaku ndlela yo kombela mikolo yi va yo olova naswona yi fikeleleka hi tindlela to hambana-hambana:

• Ti-Branch: U nga ya eka xin'wana xa ti-branch ta Mozabanco leti tlulaka 64 eka tiko hinkwaro.
• Website: U nga kombela kolo hi ku tirhisa portal ya vona ya internet banking.
• App ya Mobile: App ya vona ya MozaMobile, leyi kumekaka eka Android na iOS, yi pfumelela ku simula mikolo na ku kombela hi digital eka vaxavi lava nga kona.

Hi ta swipimelo swa ku tiyisisa vumunhu (KYC) na ku sungula vuxaka, u ta lava xitifiketi xa vumunhu (BI kumbe passport), vumbhoni bya muholo, na xikwelete xa mati kumbe gezi. Ku tiyisisa vumunhu hi online ku endliwa hi SMS token na e-signature eka vaxavi lava nga kona, kasi vaxavi lavantshwa va fanele ku ya eka branch.

Mozabanco yi tirhisa ndlela yo hlayela vuswikoti bya khredi leyi katsaka ku languta xipimelo xa muholo-ku-sikolo (max 30% ya muholo wa ntswalo wa nhweti) na data ya internal credit bureau. Mikolo leyi tlulaka MZN 12 million yi langutiwa hi voko. Mali leyi kombeliwaka yi nga khuluxiwa hi ku tirhisa bank transfer eka account ya Mozabanco, mobile money (e.g., M-Pesa), kumbe mali eka branch.

App ya Mobile ya MozaMobile

App ya MozaMobile i xitirhisiwa xa nkoka eka vaxavi va Mozabanco. Yi pfumelela vaxavi ku endla mintirho yo tala ya banka ku suka eka tifoni ta vona. Mintirho ya yona yi katsa:

• Ku languta account na ku kambisisa mali.
• Ku hlayela mikolo na ku simula swipimelo swa ku hakela.
• Ku rhumela mali na ku hakela swikwelete.
• Ku kuma vuxokoxoko bya ti-branch na ATM.

Hi lembe ra 2025, app leyi a yi ri na xiyimo xa ~4.3★ eka App Store na Google Play, swi kombisa leswaku vatirhisi va yi tsakela swinene.

Xiyimo xa Milawu na Vulanguteri

Mozabanco yi na layisense leyi faneleke ku suka eka Banco de Moçambique, ku landzela Milawu ya 20/2020 na Xitshunxetelo xa 50/2024. Yi tiviwile tani hi "hlangano ya systemic" hi Dzivamisoko 2025, swi kombisa nkoka wa yona eka rhangelo ra swa timali ra tiko. Yi languteriwa hi Ndzawulo ya Vulanguteri na Layisense ya Banco de Moçambique, naswona yi fanele ku landzela milawu ya prudential eka vukapitali, liquidity, na provisioning.

Ku sirhelela mutirhisi i xipimelo xa nkoka. Mozabanco yi fanele ku boxa timali ta ntswalo na swibalo eka tikontraka ta mikolo, na ku hlayisa vuxokoxoko bya mutirhisi hi xihundla eka tindlela ta digital. Hi 2016, banka yi langutane na swipimelo swa vulanguteri hi ta vukwaliti bya timali, kambe swipimelo leswi swi lulamisiwile hi ku humelela hi 2020.

Xiyimo xa Makete, Xihlawulelo, na Switsundzuxo eka Vakhombi

Mozabanco yi na xiyimo xo tiya eka makete wa swa timali wa Mozambique. Yi le ka ti-banka ta ntlhanu letikulu hi timali, mikolo, na mali leyi hlayisiwaka, naswona yi na vunyingi bya ti-branch bya vunharhu eka tiko hinkwaro. Hi 2020, a yi ri na ~6.1% ya share ya timali, ~10.3% ya share ya mikolo, na ~6.1% ya share ya mali leyi hlayisiwaka. Nhlayo ya vaxavi yi tlakukile hi 12.4% hi lembe ku fikela eka 242,565 hi 2023.

Vaphikizani va yona lavakulu va katsa Millennium BIM, Standard Bank, BCI, na Absa. Mozabanco yi tihlawulekisa hi nhluvuko wa yona wa xihatla eka vulandzeri, swirho swa digital swo antswa, na mikolo leyi kongomisaka tibindzisi letitsongo na letikulu. Yi tirhisana na tihlangano to fana na European Investment Bank (EIB) ku nyika mikolo leyi kongomisaka tibindzisi leti rhangelaka hi vavasati, USAID, SustainA, na AGF eka swipimelo swo hambana.

Mikhuvo ya Vatirhisi na Swikoxo

Mikhuvo ya vatirhisi eka ti-app stores yi kombisa leswaku Mozabanco yi nyika ku olova hi ku tirhisa digital, kambe ku na swikoxo swo karhi. Swikoxo swo tala swi katsa ku hlwela ka ku pfumeleriwa ka mikolo leyi kulu (leya tlulaka MZN 10 million) na ku pfumala ku boxa erivaleni ka swibalo swo karhi. Kambe, Mozabanco yi na call center leyi hlayisaka, email support, na service desks eka ti-branch ta yona. Yi sungule na "FaMoza Seal" tani hi xitshungulo eka vaxavi lava tshembekaka.

Switsundzuxo eka Vakhombi Lava Nga Ta ta

Loko u ehleketa ku kombela kolo eka Mozabanco, ku na swilo swo karhi leswi u faneleke ku swi ehleketa:

• Twisisa Milawu: Hlaya kahle tikontraka ta kolo, u twisisa timali ta ntswalo, swibalo, na swipimelo hinkwaswo.
• Ringanisa Timali: Ringanisa timali ta ntswalo ta Mozabanco na ta tibanka tin'wana eMozambique ku kuma leswi ku faneleke.
• Kambisisa Vuswikoti bya Wena bya Khredi: Tiya leswaku u na record ya khredi leyi baseke naswona u nga hakela kolo hi nkarhi.
• Kombela Loko U Lava Swinene: Kombela mali leyi u yi lavaka ntsena naswona u tiyiseka leswaku u nga yi hakela ku nga ri na xiphiqo.
• Tirhisa App ya MozaMobile: App yi nga ku pfuna ku hlayela mikolo, ku languta account ya wena, na ku endla mintirho yin'wana hi ku olova.

Mozabanco yi yimile tani hi mutlangi wa nkoka eka makete wa mikolo ya digital eMozambique, yi nyika mintirho leyi heleleke na ku tiyisela eka nhluvuko wa digital. Hi ku twisisa kahle mintirho ya yona na milawu, vakhombi va nga endla swiboho leswinene hi ta swa timali.